تلفیق هنر، تکنولوژی و سرگرمی
تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۸۸۱۸۲
چالشهای مخاطب تئاتر
اینکه چگونه با مخاطب ارتباط برقرار کنیم، طی چه فرآیندهایی این ارتباط شکل میگیرد و چه کنش و واکنشهایی را در بر میگیرد موضوعاتی است که از نویسنده و کارگردان تا طراح صحنه و موسیقی به آن فکر میکنند. بیش از سایر رسانهها، چون تئاتر با ذهن و تخیل مخاطب خود کاملا درگیر میشود و شکوه و بزرگی یک جهان را بهصورتی زنده و قوی برای تماشاگر به نمایش میگذارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بازی و گفتوگوی رسانهای جدید
بازیها، گونه نوظهوری از رسانهها هستند که بهواسطه ویژگیهای منحصربهفردی چون دنیای رنگارنگ، فضای جذاب و پرکشش، رهایی از دنیای حقیقی با تمام چالشهایش و از همه مهمتر ماهیت روایتگر و تعاملی بودن، ضریب تاثیرگذاری و نفوذ خود را از پرمخاطبترین رسانهها همچون سینما و تلویزیون نیز بیشتر کردهاند و امروز در جایگاه ویژهای در بین تمامی اقشار جوامع قرار گرفتهاند.نکته قابلاهمیتتر آنکه امروزه دیگر در هیچ کجای دنیا به بازی رایانهای به چشم یک سرگرمی و برای وقتگذرانی و پرکردن اوقاتفراغت نگاه نمیکنند. آنها حکم یک رسانه قوی را پیدا کردهاند که مخاطبشان را بهشدت با خود همراه میکنند. همین همراهی هم عاملی شده تا در سالهای اخیر صنعت بازیسازی به یکی از پررونقترین صنایع نرم و سرگرمیساز جهان بدل گردد، بهطوریکه پیشبینی میشود طی سال جاری میلادی صنعت بازیهای رایانهای موجب خلق درآمدی بالغ بر ۳۶۵میلیارد دلار در سطح جهانی شود.
ظرفیت ۳۴ میلیونی بازی برای تئاتر
براساس آخرین پیمایش بنیاد ملی بازیهای رایانهای در سال ۱۴۰۰، فقط در ایران ۳۴میلیون گیمر فعال هستند که ۵۸درصد آنها به شکل آنلاین بازی میکنند. ۳۴درصد از آنها جوانان، ۱۹درصد از آنها نوجوانان و ۱۸درصد بزرگسالان هستند. میانگین استفاده از بازیهای رایانهای نیز برای مردان ۱۱۵دقیقه در روز و برای زنان ۶۴ دقیقه در روز است. این ضریب نفوذ از یکسو و نوع مواجهه با آنها که برپایه بسیاری از اصول یادگیری همچون همذاتپنداری (الگوسازی)، تمرین، تکرار و پاداش و تقویت بنا شده است از سوی دیگر، عاملی شدهاند تا این بازیها اغلب بهعنوان یکی از کارآمدترین ابزار تبلیغاتی برای اثرگذاری بر افکارعمومی بهمنظور همراهکردن آنها با اهداف ازپیشتعیینشده درآیند.همین توانمندی باعث شد تا تئاتر در مسیر جلب مخاطب نگاهی ابزاری به آن داشته باشد و بتواند از قدرت جذب بالای گیم در جهت پرکردن سالنهای نمایشی استفاده کند. تفکر «گیمتئاتر» برآمده از همین نگاه است.
گیمتئاتر، پدیده نوظهوری که باید مورد توجه قرار گیرد
گیمتئاتر درواقع یک پدیده بین رسانهای و نوظهور است و همانطور که از نامش پیداست در تعامل و انطباق بازیهای رایانهای و تئاتر پدید آمده است و در آن کارگردان تلاش میکند با بهرهگیری از یک روند مشابه بازیهای رایانهای، صحنهای را ایجاد کند که در آن مخاطب در فضای واقعی بازی کند. به عبارتی بهتر تئاتر گیم را به فضای واقعی میآورد و مخاطب این نمایش، بازیگری است که اینبار در فضایی حقیقی خود در نقش اصلی یک بازی ایفای نقش میکند. لذا وجهه متفاوت این گونه تئاتری، این است که در آن مخاطب رویداد را پیش میبرد و اجرا با کنش لحظهای تماشاگر (مشارکتکننده) در مواجهه شکل میگیرد.به عبارتی بهتر در گیمتئاتر مشارکتکننده در جایگاه شخصیتهای نمایشی، ایفای نقش میکند. به آنها اهداف معنادار مکانیکی داده میشود که اساس رسیدن به آنها مبتنی بر انتخابهای مشارکتکنندههاست و به این ترتیب از ترکیب کنش آنها و انتخابهایشان خط روایی رویداد شکل میگیرد.
نکتهای که در گیمتئاتر قابل توجه است اینکه در این سبک نمایشی، نمایشنامه ماده اولیهای است که در ترکیب با اجرا شکل میگیرد. انتخاب گزینههایی برای تصمیمگیری تماشاگران جهت پیشبرد کنشها، شخصیت بخشی به مشارکتکنندگان و چگونگی ایجاد فضای تئاتر از جمله گامهایی است که در نمایشنامه باید مدنظر قرار گرفته شود.
از دیگر شاخصههای ضروری برای گیمتئاتر، ایجاد فضایی دارای تعلیق اما در عین حال دعوت کننده به فعال شدن تماشاگر است.
مخاطب، بازیگر فعال گیم تئاتر
مخاطب در گیمتئاتر فعال است. او از همان ابتدای ورود به سالن، هدف و نقش را دریافت میکند. همچنین از او خواسته میشود با واقعیت وجودی خود نقشی را در تئاتر ایفا کند. او میداند در چه ساختار زمانی شکل میگیرد و این رقابت در چه نقطهای به پایان میرسد لذا آگاهانه مسیر اجرا را که بهاصطلاح تور نامیده میشود با توجه به تمام روشهای ممکن، طی و با انتخابهای خود ضمن کمک به تولید متن، روند اجرا را تعیین کند. باید توجه داشت که گیمتئاتر با واکنش مشارکتکنندهها در فراز و نشیب رویدادهای بازی هستی پیدا میکند.
نکته مهم در گیمتئاتر که آن را از گیم متفاوت میکند این است که در این شیوه نمایشی، برنده شدن مفهومی ندارد و بازیگر میداند این پدیده بیش از رقابتی بودن رویدادی اجرایی است.
طراحی صحنه متفاوت
نکته متفاوت دیگر گیمتئاتر با تئاتر نوع طراحی صحنه است، چراکه صحنه دقیقا شبیه یک گیم و فضای معماری آن عموما شامل اتاقهای پیدرپی است که با یک روابط علت و معلولی به هم زنجیر میشوند. این فضا باید با شاخصه اینتراکتیو بودن اجرا هماهنگ باشد و امکان جستوجو را در خود حفظ کند. امروزه کمپانیهای تئاتری محبوبی از انگلستان چون پانچ درانک، اجراهای خود را با گسترش فضاهای بلتآپ و دریم تینک اسپیک اجراهای خود را با گسترش فضاهای ویدئوگیم به صحنههایی عظیم و وسیع مثل انبارهای بزرگ، خیابانهای متروک و مناطق شهری با الهام از همین گذشته خلق میکنند.
گیمتئاتردر ایران
گیمتئاتردر ایران سبک نمایشی نوظهوری است و قدمتی کمتر از یک دهه دارد. اولین نمایشی که به شیوه گیمتئاتردر ایران اجرا شد، «غیرمنتظره» نام داشت که سال ۱۳۹۶ به کارگردانی محسن احتشامی در شهر کتاب دانشگاه تهران به نمایش درآمد. در این گیم-تئاتر که با مشورت برخی روانشناسان شکل گرفته بود، مخاطب در قالب یک بازی در جایگاه انتخاب و تصمیمگیری قرار میگرفت و در مرحله ما قبل از پایان این فرصت برای تماشاگر به وجود خواهد آمد که دست به انتخاب بزند و همین انتخاب ممکن بود شانس رسیدن به فینال را از او سلب کند یا او را به مرحله پایانی برساند. این نمایش در یک دکور متفاوت و بهصورت یک لابیرنتی که شامل هفت مرحله و اتاق میشد در یک فضای باز به اجرا درآمد. در هر مرحله یک بازیگر حضور داشت و منتظر بود تا میزبان که فقط یک تماشاگر بود، حضور یابد. یکی از ویژگیهای خاص این نمایش این بود که یک تماشاگر و یک بازیگر در هر اتاق حضور دارند و جالبتر آنکه عکسالعملها و واکنش تماشاگران در هر مرحله ضبط میشد. در این نمایش اینتراکتیو و تعاملی که بارمان اهورا، کوروش ساسانیان، صیاد آیینه وند، دانیال ابراهیمی، النا آهی، کیارش سرابی، محمدرضا قلمبر به عنوان بازیگر در آن حضور داشتند، هر مخاطب بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان داشت تا در مسیر تور قرار گیرد.
محسن احتشامی پس از موفقیت در این نمایش در شهریور ۹۷، «غیرمنتظره۲» را روی صحنه برد. داستان این گیمتئاتردرباره چند جوان درگیر ماجراهای عاشقانه و پلیسی است. تماشاگران به شکل غیرمنتظرهای وارد بازی آنها میشدند و داستان پیش میرفت. در نهایت با رأی و نظر تماشاچی اتفاقات ویژهای رقم خورد که مطمئنا قابل پیشبینی نبود. آناهیتا قرچه در دی ۹۷، سومین گیمتئاتررا با عنوان «فی» در عمارت روبهرو روی صحنه برد. فضای طراحی شده در این نمایش به نحوی بود که انگار در آن نمایشی اتفاق نمیافتد. پرفورمنسی اجرا نمیشد و تماشاگری وجود نداشت. در این بازی ـــ رویداد، تقابل تقدیر و تصادف به پرسش گرفته شد. در هر نوبت فقط ۱۰نفر فرصت تجربه زیستی در کنار یکدیگر را پیدا میکردند تا با گذر از تفاوتهایشان به ریتمی واحد دست پیدا کنند.
پس از این نمایش، اولین گیمتئاتردیجیتالی با نام «راز گنجور» به کارگردانی هانی حسینی و مرضیه نادری در اواخر همان سال در مرکز تئاتر و تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان روی صحنه رفت. داستان این نمایش درباره دیو پلیدی به نام پَلَشت بود که همیشه راز شادی را میدزدید و این بار هم باعث شد مردم کمکم شادی را از یاد ببرند. گنجور، پسربچهای که نزد سیمرغ بزرگ شده بود، تصمیم میگیرد شادی را پس بگیرد. از اینجاست که او با چالشهایی در این مبارزه روبهرو میشود. در این نمایش مخاطبان کودک و نوجوان مانند یک بازی رایانهای به ایفای نقش میپرداختند و مرحله به مرحله با شخصیتهای نمایش تا انتها پیش میرفتند.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: علی رحیمی تئاتر هنرمندان تئاتری بازی های رایانه ای مشارکت کننده گیم تئاتر شکل می گیرد رسانه ها بازی ها یک بازی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۸۸۱۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بازگویی مشکلات و دغدغههای روز جامعه اولویتم در اجرای نمایش است
ایسنا/خراسان رضوی کارگردان نمایش «میتینگ» گفت: امروزه نمایشی که به روی صحنه میرود باید حرف دل مردم باشد، همیشه در نمایشهایم اولویتم دغدغههای امروزه جامعه و مردم بوده است و تلاش کردهام تا نمایشهایی را روی صحنه ببرم که حرف جامعه در آن زده شود.
محمدرضا اربابی در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: این نمایش ژانری کمدی دارد و به اتفاقاتی که در یک دانشگاه رخ میدهد، میپردازد. در واقع این نمایش نشاندهنده بخشی از جامعه و عدهای از انسانها است که شخصیتهای نمایش به تعریف آن میپردازند.
وی در خصوص عوامل این نمایش اضافه کرد: در نمایش میتینگ بازیگران جوان در کنار هنرمندان پیشکسوت و با سابقه تئاتر مشهد به روی صحنه میروند. گروه از اواخر سال گذشته تمرینات خود را آغاز کرد و در حال حاضر با تلاش شبانهروزی ۲۰ شب نمایش را روی صحنه بردیم.
اربابی با اشاره به واکنش و بازخوردهای نمایش خود گفت: در این چند شب اجرا استقبالها بسیار خوب و راضیکننده بوده است، همچنین اساتیدی که به دیدن نمایش آمدند بسیار راضی بودند و با توجه به اینکه نمایش در دل مافیا اتفاق میافتد، تحلیلهای جامعهشناسی و روانشناسی زیادی از نمایش داشتند.
وی افزود: مخاطب عام نیز به خوبی توانسته بود با نمایش ارتباط برقرار کند، علاوه بر نظرات مثبت نقدهایی بر نمایش وجود داشت که همگی بسیار محترم هستند در مجموع با استقبال مخاطبان و فروش بالای نمایش از عملکرد تیم و گروه نمایش راضی هستم و خوشحالم که مورد قبول مخاطب قرار گرفته است.
کارگردان نمایش «میتینگ» با بیان اینکه همیشه تلاش کردهام تا نمایشهایی را روی صحنه ببرم که حرف جامعه در آن زده شود، خاطرنشان کرد: پس از پایان هر نمایشی، نمایشنامههای مختلفی را مطالعه میکنم که حرف امروز و دغدغه جامعه باشد و بتوانم با آن ارتباط برقرار کنم حتما آن را انتخاب و اجرا میکنم.
اربابی اضافه کرد: امروزه نمایشی که به روی صحنه میرود باید حرف دل مردم باشد؛ اجرای نمایشهایی مانند «هملت» و «اوتولو» زمانی میتواند موفق باشد که بر اساس نیازهای امروز جامعه، نه دغدغههای جامعه گذشته باشد. همیشه در نمایشهایم اولویتام دغدغههای امروزه جامعه و مردم بوده است.
اجرای تئاتر کمدی با ریسک بالایی همراه است
وی با بیان اینکه نمایش میتینگ یک کار کمدی است و اجرای آن ریسک بالایی داشت، اظهار کرد: تقریبا در بیشتر ژانرها مانند مذهبی و یا تاریخی نمایشی را اجرا کردهام و نمایش میتینگ دومین کاری کمدی من بود. اولین سابقه کار کمدیام به نام پرواز ۷۳۷ بود که در یزد به روی صحنه بردم.
کارگردان نمایش «میتینگ» با بیان تجربه کاری کمدی افزود: اجرای نمایش کمدی سخت و خوب است، اجرای نمایش کمدی میتینگ با سابقه کاری که داشتم به نوعی ریسک بود. اجرای نمایش کمدی و خنداندن مخاطب در هر دوره ای کار سخت و مشکلی است، چرا که باید برای خنداندن مخاطب موقعیت کمدی ایجاد کرد که کار دشواری است.
اربابی اضافه کرد: اجرای نمایش میتینگ تجربهای متفاوت بود و سعی میکنم برای تئاتر بعدی یک نمایش کمدی سیاه را انتخاب کنم تا بتوانم خودم را به چالش بکشم و کارهای مختلفی را در ژانرهای متفاوت به روی صحنه برده باشم.
وی در خصوص جایگاه تئاتر مشهد خاطرنشان کرد: بهعقیده من فضای تئاتر مشهد به نوعی پراکنده و حمایت از نسل جوان کمتر است، در حالیکه باید به جوانان فرصت دیده شدن را بدهیم. حمایت برخی از اساتید نیز به دلیل حضور نسل جوان در تئاتر است که بسیار ممنون آنها هستم.
اساتید تئاتر باید از نسل جوان حمایت کنند
کارگردان نمایش «میتینگ» با اشاره به اینکه اجرای تئاتر در مشهد کار دشواری است، عنوان کرد: با توجه به اینکه مشهد شهری مذهبی بوده اجرای نمایش نیز کار دشواری است. اساتید باید از نسل جوان حمایت کنند نه اینکه روبه روی آنها بایستند.
اربابی در پاسخ به این سوال که آیا میتوان شاهد اتفاقات خوبی در سال جدید برای تئاتر مشهد بود یا خیر، گفت: قطعا میتوان سال خوبی را برای تئاتر مشهد پیشبینی کرد؛ چراکه نمایشهای روی صحنه کیفیت بالایی دارند و نسل جوان بیشتر از گذشته در تئاتر حضور دارند. در این ایام نمایشهایی با حضور نسل جوان دیدهام که به نظرم میتوان امسال و سال آینده در جشنواره بینالمللی تئاتر فجر چند نماینده از مشهد حضور داشته باشد.
وی تصریح کرد: گروه ما نیز در حال رایزنی است تا نمایش میتینگ را با شکلی مدرن شده در جشنواره بینالمللی تئاتر فجر به روی صحنه ببرد.
عکس تزئینی استیکی از مشکلات تئاتر حضور بازیگرانی است که تخصص کافی را ندارند
رضا سپهر، بازیگر تئاتر میتینگ نیز در خصوص ایفای نقش در نمایش «میتینگ» اظهار کرد: در این نمایش عهدهدار ایفای نقش «پرور» هستم که یکی از کاراکترهای اصلی نمایش است. پرور دارای شخصیتی متعارض و در واقع به گونهای آفتابپرست است که مسئولیت حراست و سلف دانشگاهی به نام دارقوزاباد را برعهده دارد.
این بازیگر تئاتر افزود: دانشگاهی که بخش کوچکی از جامعه محسوب میشود و نماد افرادی دو رو است که ظاهر و باطنی متفاوت دارند و دانشجویانی که در آنجا تحصیل میکنند دانشجویانی روشنفکر نیستند و به راحتی تحت تاثیر قرار میگیرند که در آخر کاراکتر پرور با رانت و قدرتی که دارد تصمیمگیرنده دانشگاه میشود.
وی با بیان اینکه حضور عوامل برجسته دلیلی برای ترغیب ایفای نقش در این نمایش بود، گفت: کارگردان نمایش آقای محمدرضا اربابی هستند و نمایشنامه توسط آقای عباس جانفدا نوشته شده است و دیگر عوامل نمایش که جزو افراد با سابقه تئاتر مشهد هستند، در تصمیمم برای حضور در این نمایش بسیار تاثیرگذار بود.
این بازیگر تئاتر با اشاره به اینکه واکنشها نشان میدهد که به خوبی از عهده ایفای نقش برآمدهام، بیان کرد: بر اساس مشورتهایی که صورت گرفته بود ایفای نقش این کاراکتر به من پیشنهاد شده بود و باتوجه به نوع کمدی نمایش و دیالوگ قرار بر این شد تا نقش پرور را اجرا کنم که خوشبختانه به خوبی توانستم از عهده اجرای آن بربیایم و اساتید و پیشکسوتانی که نمایش را دیدهاند از ایفای نقش بسیار راضی بودند.
سپهر ادامه داد: تمام تلاشم بر این بود که به خوبی کاراکتر پرور را معرفی کنم و خوشحالم که این کار به خوبی انجام شد، همچین در اجرای کمدی نمایش، برقراری ارتباط کلامی و جذب مخاطب به خوبی انجام گرفت.
وی در پاسخ به این سوال که چه چیزی باعث شد تا عهدهدار نقش شخصیت پرور در نمایش شود، گفت: مهمترین دلیلی که باعث شد در ایفای نقش پرور مصمم شوم تضادی است که میان کاراکتر نمایش با شخصیت اصلی من وجود دارد؛ پرور شخصیتی است که نقاب بر چهره دارد، در حالیکه در واقعیت شخصیتی متعارض با این کاراکتر دارم و از دو رویی پرهیز میکنم.
این بازیگر تئاتر ادامه داد: وجود این چالشها باعث شد تا برای اجرای این شخصیت مصمم شوم و در نمایش ایفای نقش کنم و خرسندم که با این کار توانستم سهم کوچکی در این موفقیت داشته باشم.
سپهر خاطرنشان کرد: نمایش میتینگ اولین تجربه کاری من با آقای اربابی است، ایشان کارگردان جوان و با ذوقی هستند که اخلاق حرفهای را به خوبی رعایت میکنند. یکی دیگر از نکات مثبت آقای اربابی نسبت به دیگر کارگردانان تعاملی بود که با پیشکسوتان نمایش داشتند، او به عنوان کارگردان پذیرای ایده و پیشنهاداتی که از سوی گروه ارائه میشد بود.
وی افزود: آرامشی که توسط کارگردان کار در گروه برقرار میشد بسیار حائز اهمیت است؛ برخلاف کارگردانان دیگری که با ادبیات نامناسب استرس بیشتری به بازیگران وارد میکنند، ایشان با متانت آرامش را در گروه حاکم میکرد و من از کار در کنارش لذت بردم.
نمایشهای روی صحنه مشهد به سمت رئالیست بودن پیش رفتهاند
این بازیگر تئاتر در خصوص جایگاه تئاتر مشهد گفت: کیفیت نمایشهای روی صحنه بهتر ازسالهای گذشته است و نمایشها به سمت رئالیست پیش رفتهاند و میتوان گفت نسبت به نمایشهایی که قبلا اجرا میشد شاهد رشد هستیم، اما متاسفانه از لحاظ کیفیت متن و نمایشنامهها در این چند سال افت قابل توجهی را شاهد بودهایم.
سپهر با اشاره به تنوع ژانرهای مختلف نمایشهای روی صحنه مشهد، بیان کرد: مشهد قطب دوم تئاتر کشور است، در طول این سالها شاهد آثار متنوعی در ژانرهای مختلف هستیم که هر نوع سلیقهای را پوشش میدهد، اما در این میان کارگردان معدودی هستند که به واسطه شهرت و یا بازیگران، نمایشهایشان فروش خوبی دارد و دیده شدهاند.
تربیت نابازیگر در کارگاههای آموزشی نامعتبر
وی با بیان اینکه برگزاری کلاسهای آموزشی توسط افراد بیسابقه باعث لطمه به تئاتر میشود، اظهار کرد: متاسفانه کارگاهها و کلاسهای آموزش بازیگری برگزار میشود که به جز تعدادی اکثرا توسط اساتیدی که تخصص ندارند اداره میشوند و به ظاهر بازیگر آموزش میدهند که در واقع اینگونه نیست.
این بازیگر تئاتر خاطرنشان کرد: به عقیده من افراد که وارد حیطه بازیگری میشوند باید پس از گذراندن کلاسهای آموزشی در بخشهای کوچکتر شروع به کار کنند و پس از آن در بلک باکسها ایفای نقش کنند تا پس از کسب تجربههای بیشتر وارد سالن اصلی تئاتر شوند.
بازگیری تئاتر نیازمند استعداد و مطالعه کافی است
سپهر افزود: بسیاری از بازیگران کار اولی با رانت و مافیا در نمایشهای اصلی نقشی را ایفا میکنند، در صورتیکه بازیگری نیازمند استعداد و مطالعه کافی است و اگر هوش بازیگری نداشته باشیم، نمیتوانیم در قاب صحنه باقی بمانیم.
انتهای پیام